Poradnik dla rodzin z problemem alkoholowym

SYGNAŁY OSTRZEGAWCZE

Uzależnienie od alkoholu rozwija się stopniowo. Z powodu systemu mechanizmów obronnych pomniejszających i zniekształcających rozmiary problemu, sama osoba zainteresowana orientuje się dość późno, iż coś niepokojącego dzieje się w jej życiu. Kiedy pojawiają się wyraźne objawy uzależnienia, na ogół choroba jest już rozwinięta. Jednak warto wiedzieć, iż są pewne sygnały rozwoju uzależnienia, które powinny zwrócić naszą uwagę. Pozwolą one w porę podjąć działania zaradcze.

Poniżej zamieszczona została lista takich sygnałów – zawiera szereg najczęściej powtarzających się sygnałów wskazujących na pojawienie się początków uzależnienia:

gdy człowiek zauważa, że działanie alkoholu odpręża i daje ulgę, redukuje napięcie i niepokój, osłabia poczucie winy, ośmiela, ułatwia zaśnięcie czy pobudza do działania,
gdy osoba zagrożona uzależnieniem zaczyna poszukiwać, inicjować i organizować okazje do wypicia, pije łapczywie, jakby gasząc pragnienie, wyprzedza kolejki,
gdy postępuje przywiązanie do sytuacji picia (narasta koncentracja na sytuacjach związanych z piciem, oczekiwanie na moment picia, celebrowanie picia, niepokój gdy nie można się napić),
gdy powtarzają się przypadki upicia, osoba zagrożona pije alkohol pomimo zaleceń lekarskich, sugerujących konieczność powstrzymywania się od picia,
gdy pojawia się duma z tego, że może wypić większą niż uprzednio ilość alkoholu (tzw. mocna głowa świadcząca o wzroście tolerancji na alkohol),
gdy pojawiają się incydenty zapominania zdarzeń, które miały miejsce poprzedniego dnia podczas picia (tzw. palimpsesty alkoholowe, „urwane filmy”, „przerwy w życiorysie”),
gdy ktoś, kto uprzednio pił w sytuacjach towarzyskich, zaczyna pić w samotności i do tego w ukryciu,
gdy pojawiają się przypadki prowadzenia samochodu po niewielkiej nawet ilości alkoholu,
gdy na uwagi o konieczności ograniczania picia lub sytuacje utrudniające dostęp do alkoholu osoba zagrożona uzależnieniem reaguje agresją lub rozdrażnieniem i stara się unikać rozmów na temat swojego picia,
gdy zaczynają powtarzać się wewnętrzne, nieudane próby ograniczenia picia lub przysięgi abstynencji po to, aby udowodnić sobie posiadanie kontroli nad piciem alkoholu,
gdy powtarza się regularne wypijanie dużych dawek alkoholu, zwiększa się ilość i częstotliwość spożywania alkoholu, np. jednorazowo powyżej 100 gramów etanolu lub regularne codzienne spożywanie powyżej 20 gramów etanolu,
gdy dzień zaczyna się od picia alkoholu (np. poranne piwo),
gdy używanie alkoholu staje się sposobem usuwania przykrych skutków poprzedniego picia (klinowanie),
gdy rosną negatywne konsekwencje nadużywania alkoholu, a mimo to picie jest nadal kontynuowane.

MOŻE TO OZNACZAĆ, ŻE JESTEŚ UZALEŻNIONY/A
NIE CZEKAJ, IDŹ DO SPECJALISTY.
PAMIĘTAJ, ŻE UZALEŻNIENIE TO NIE KATAR SAMO NIE PRZEJDZIE!

Wyhamuj w porę!

PORADY DLA OSÓB RYZYKOWNIE I SZKODLIWIE PIJĄCYCH,
PRAGNĄCYCH OGRANICZYĆ SWOJE PICIE

1.    Na początku przez jakiś czas, co najmniej tydzień spróbuj zachować całkowitą abstynencję.
2.    Naucz się przeliczać alkohol na porcje standardowe.
3.    Licz dokładnie spożywaną ilość alkoholu. Dopytaj o zawartość alkoholu w drinku oraz o pojemność kieliszka (szklanki), w której podano Ci alkohol.
4.    Załóż sobie dzienniczek picia i odnotowuj tam ilość i rodzaj wypitego alkoholu. Przeliczaj to na porcje standardowe.
5.    Licz dokładnie ilość wypijanego alkoholu, nie pomijaj dawek i nie zmniejszaj ogólnej ilości.
6.    Zanim zaczniesz pić, ustal sobie rozsądny limit, którego nie chcesz przekroczyć.
7.    W każdej kolejnej sytuacji związanej z piciem staraj się zmniejszyć ilość wypijanego alkoholu.
8.    Chcąc ograniczyć picie pamiętaj, aby pić alkohol rozcieńczony, pomiędzy kolejkami pij napoje bezalkoholowe, nie pij na pusty żołądek. Pij małymi łykami i powoli.
9.    Nie pij z osobami, które zwykle piją bardzo dużo.
10.    Nie pij w miejscach, w których zwykle piłeś dużo. Dotyczy to zwłaszcza pierwszego okresu pracy nad ograniczeniem picia.
11.    Poproś przyjaciół, żeby nie namawiali Cię do picia i nie kupowali Ci alkoholu.
12.    Nie pij wtedy, kiedy czujesz się smutny, samotny, kiedy czujesz niepokój czy lęk. Alkohol nie rozwiązuje problemów tylko tłumi nieprzyjemne emocje.
13.    Zamieniaj mocne alkohole na słabsze (wypicie kieliszka wódki o pojemności 30 ml zajmuje mniej czasu niż wypicie szklanki piwa o pojemności 250 ml),
14.    Między poszczególnymi drinkami alkoholowymi zamów jakiś napój bezalkoholowy.
15.    Jeśli zwykle wypijasz duże dawki alkoholu w określonych sytuacjach i o określonych porach np. w soboty wieczorem w gronie przyjaciół to zacznij planować sobie inne zajęcia na te dni – takie, które sprawią Ci przyjemność (kino, teatr, siłownia).
16.    Podsumuj ilość alkoholu wypitą w ciągu jednego dnia, tygodnia i dłuższego okresu czasu.
17.    Sprawdź, czy udało Ci się osiągnąć zamierzone limity wypitego alkoholu.
18.    Jeśli nie – spróbuj przeanalizować powody: może piłeś za szybko, może zbyt mocne alkohole.
19.    Nie zniechęcaj się niepowodzeniem, jeszcze raz przystąp do ograniczania ilości.
20.    Pamiętaj, aby dwa dni zostały całkowicie wolne od jakiegokolwiek alkoholu.
21.    Jeśli mimo prób nie uda Ci się ograniczyć picia w ciągu kilku tygodni, skontaktuj się ze specjalistą z placówki leczenia odwykowego.

PORADY DLA RODZINY

CO ZROBIĆ GDY KTOŚ BLISKI NADUŻYWA ALKOHOLU?

Przede wszystkim nie wpadaj w panikę!
Spróbuj zastanowić się, co wiesz na temat problemów alkoholowych.
Zbierz fakty dotyczące picia alkoholu przez osobę bliską (ważne, aby były to konkrety) – możesz zapisać to sobie na kartce dla uporządkowania myśli.
Nie zamykaj się w sobie z tymi myślami, omów problem z innymi członkami rodziny. Nie rozmawiaj z małymi dziećmi.
Wybierz sobie rozsądną i dyskretną osobę wśród przyjaciół lub rodziny, z którą możesz mówić o swoich przeżyciach i myślach.
Nie próbuj chować ani wylewać alkoholu – to niczego nie zmieni, jest tylko kolejnym pretekstem do kłótni.
Nie pij alkoholu z osobą nadużywającą – zmniejsza to Twoją wiarygodność jako osoby interweniującej.
Nie kłam, aby usprawiedliwić osobę nadużywającą alkoholu przed innymi – niech sama ponosi konsekwencje niewywiązywania się z obietnic i obowiązków.
Nie załatwiaj spraw za osobę pijącą, nie płać jej długów, nie usprawiedliwiaj nieobecności w pracy itd.
Nie rozmawiaj z osobą nadużywającą alkoholu, gdy jest pijana – jej sposób myślenia jest zmieniony.
Nie udawaj, że nic się nie dzieje – mów śmiało i jasno o swoich obserwacjach i niepokojach. Posługuj się faktami, nie wdawaj w dyskusje czym jest, a czym nie jest alkoholizm i czy „wszyscy tak piją”, nie próbuj samemu diagnozować. Pamiętaj, że u osoby uzależnionej od alkoholu rozwijają się mechanizmy obronne zmieniające jej sposób spostrzegania, wnioskowania i komunikowania się. Osoby pijące w sposób ryzykowny i szkodliwy mogą również zaprzeczać istnieniu problemu.
Zgromadź konkretne dane, posłuż się obiektywnymi kryteriami pokazując zagrożenie. Nie daj się wyprowadzić z równowagi, awantury nie rozwiązują problemu.
W rozmowie przedstaw pozytywne perspektywy, związane z zaprzestaniem picia alkoholu, i negatywne konsekwencje dalszego nadużywania alkoholu.
Nie stosuj emocjonalnego szantażu – to nie działa, stawiaj warunki i buduj ultimatum, żądaj podjęcia leczenia, informuj o konsekwencjach niepodjęcia leczenia.
Pamiętaj – masz prawo do życia w spokoju i poczuciu bezpieczeństwa i takie samo prawo mają dzieci, jeśli osoba pijąca Marusza ten spokój musisz jej o tym powiedzieć. Przemyśl, co możesz zrobić, aby czuć się bezpiecznie.
Staraj się zadbać o zabezpieczenie interesów swoich dzieci.
Staraj się mieć „coś” dla siebie – realizować własne cele i zainteresowania.
Jeśli pojawia się przemoc, nie wahaj się wezwać policję – alkohol ułatwia stosowanie przemocy, ale jej w żaden sposób nie usprawiedliwia. Możesz też skorzystać z pomocy udzielanej telefonicznie w Ogólnopolskim Pogotowiu dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” tel. 0801-12-00-02 czynny od poniedziałku do soboty w godz. 08.00 – 22.00, w niedziele i święta od 08.00 – 16.00 (płatny pierwszy impuls jak za połączenia lokalne).
Dowiedz się, gdzie znajduje się najbliższa placówka lecznictwa odwykowego – specjaliści pomogą Ci ocenić rozmiary problemu i wybrać właściwe działania. Możesz też wziąć udział w programie terapeutycznym dla rodzin, aby nauczyć się lepiej dbać o siebie i chronić swoją rodzinę.
Pamiętaj, to nie Twoja wina, że bliska Ci osoba pije nadmiernie, nawet jeśli ta osoba tak twierdzi, zawsze jest to wynik jej wyborów.

PARPA-Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych